Dhuna seksuale ndodh në të gjithë botën.
Kjo lloj dhune ka një ndikim të thellë në shëndetin fizik dhe mendor, si edhe duke shkaktuar lëndime fizike, shoqërohet gjithashtu me një rrezik të shtuar të një numri të problemeve shëndetësore seksuale dhe riprodhuese, me pasoja të menjëhershme ashtu edhe ato afatgjata (WHO, Report on Sexual Violence and Health).
Megjithëse ka ende shumë pak kërkime të bëra në Shqipëri në lidhje me këtë temë, numrat tregojnë se një në dy gra Shqiptare (52.9%) kanë përjetuar dhunë (duke përfshirë dhunën fizike, seksuale, psikologjike dhe ekonomike) gjatë jetës së tyre (Anketa Kombëtare e Popullsisë “Dhuna ndaj Grave”, UN WOMEN, 2019).
Drejtoresha e Përgjithshme e Institutit të Statistikave Shqiptare (INSTAT), Delina Ibrahimaj tha duke paraqitur këto numra: “Ky fenomen është një nga shkeljet më të rënda të të drejtave të njeriut në shoqërinë tonë, përfshirë pothuajse të gjitha grupmoshat dhe komunitetet. Është një nga çështjet kritike që duhet të merren masa të menjëhershme dhe zgjidhje urgjente. “
Duke parë këto numra, ne do të mendonim se dhuna ndaj grave është një temë në krye të axhendës së liderëve politikë në Shqipëri. Fatkeqësisht, realiteti na mëson ndryshe.
Ngjarja e fundit në të cilën një nxënëse 15-vjeçare u dhunua në mënyrë të përsëritur nga një burrë 65-vjeçar, i cili punonte si roje sigurie në shkollën e saj, ka lënduar shumë shpirtra.
Kjo nuk duhet të na befasojë sepse përdhunimi jo vetëm që lë gjurmë traumatizuese te viktima, por edhe lë në mjedisin (in)direkt që përballet me këtë. Marshimi që u zhvillua në 4 qershor ne Tirane dhe më vonë në shumë qytete të tjera është shembulli i përsosur për këtë. Fjalët nga politikëbërësit ose udhëheqësit politikë nuk janë të mjaftueshme. Viktimat e dhunës duhet të kenë mundësi për drejtësi dhe kjo mund të arrihet vetëm përmes akteve konkrete në nivelin gjyqësor dhe policor, në fushat e arsimit, shëndetit dhe shoqërisë.
Më poshtë janë dhënë disa udhëzime konkrete që u propozojmë politikëbërësve në kontekstin e luftës kundër dhunës ndaj grave.
Shqipëria nënshkroi Konventën e Këshillit të Evropës për Parandalimin dhe Luftimin e Dhunës ndaj Grave dhe Dhunës në Familje ne 19 Dhjetor 2011. Asambleja e Shqipërisë e ratifikoi atë me Ligjin (8.11.2012) Për Parandalimin dhe Luftimin e Dhunës ndaj Grave dhe Dhunës në Familje. Konventa u miratua nga Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës më 7 Prill 2011 dhe hyri në fuqi më 1 Gusht 2014. Me ratifikimin e Konventës së Stambollit Shqipëria ka premtuar angazhimin e saj për të bashkëpunuar në nivelin rajonal dhe ndërkombëtar kundër dhunës bazuar në gjini dhe dhuna në familje. Ky angazhim duhet të përfshijë gatishmërinë e tij për të ndërmarrë masa legjislative, politike dhe ekzekutive kundër fenomeneve të tilla. Cfarë thotë Konventa e Stambollit:
• Shteti ka përgjegjësi të parandalojë të gjitha format e dhunës ndaj grave, të mbrojë ata që e përjetojnë atë dhe të ndjekë penalisht autorët (Përmendur në, ndër të tjera, Art. 7, 12, 18)
• Shteti duhet të promovojë barazinë midis grave dhe burrave dhe të parandalojë dhunën ndaj grave duke inkurajuar respekt të ndërsjellë ose zgjidhje jo të dhunshme të konflikteve dhe duke vënë në pyetje stereotipet gjinore – duke përfshirë përmes materialeve mësimore në shkolla. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 1, 4, 13,14)
• Shteti duhet të hetojë pretendimet për dhunë dhe të perndjekë autoret. Shteti duhet të mbrojë dhe mbështesë ata që përjetojnë dhunë, për shembull duke larguar autorët nga shtëpia për të siguruar që personi i prekur nga dhuna të qëndrojë i sigurt dhe duke ofruar strehimore të mjaftueshme dhe të arritshme. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 5, 49)
• Shteti duhet të sigurojë që viktimat të kërkojnë kompensim nga autoret dhe duhet të japin vetë kompensim adekuat nëse nuk mund të mbulohet nga burime të tjera. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 30)
• Shteti duhet të sigurojë një qasje të koordinuar midis të gjitha agjencive përkatëse, organizatave të shoqërisë civile dhe palëve të tjera të interesuara për të mbështetur ata që përjetojnë dhunë dhe t’i mbrojnë ata nga dhuna e mëtejshme. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 18)
• Ata që përjetojnë dhunë duhet të kenë informacion dhe qasje në shërbime mbështetëse, të tilla si telefona telefonike 24/7, qëndra të krizave të përdhunimit, këshillime dhe qëndra strehimore. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 20, 22, 25)
• Shoqëria civile luan një rol të rëndësishëm në ofrimin e shërbimeve thelbësore për ata që përjetojnë dhunë, ndërgjegjësimin dhe ndihmojnë në ndryshimin e qëndrimeve për të krijuar një kulturë të tolerancës zero. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 9)
• Profesionistët e policisë dhe sistemit të drejtësisë duhet të aftësohen për të drejtat e viktimave dhe si të parandalojnë dëmtimin e mëtejshëm, në mënyrë që ata të jenë në gjendje t’i përgjigjen thirrjeve për ndihmë dhe të menaxhojnë situata të rrezikshme. (Përmendur në, ndër të tjera Art. 15)
Meqenëse Shqipëria ratifikoi Konventën e Stambollit, kjo do të thotë që shteti është i lidhur ligjërisht me traktatin dhe duhet të marrë masat e nevojshme për të zbatuar legjislacionin në praktikë. Eshtë me pakënaqësi të madhe të deklarosh që Shqipëria ka një rrugë të gjatë për të bërë këte aspekt.
Në fushën e arsimit, nuk është bërë shumë kur bëhet fjalë për ngritjen e vetëdijes për barazinë gjinore, seksualitetin dhe pyetjen e stereotipeve gjinore.
Viktimat e dhunës ende nuk kanë qasje adekuate në mjetet e duhura të paraqitjes së ankesave.
Profesionet e sistemit të policisë dhe drejtësisë nuk marrin trajnimin e nevojshëm për të drejtat e viktimave dhe si të parandalojnë dëmtimet e mëtejshme.
Qendra e Referimit për Viktimat e Dhunës Seksuale, e cila mund të jetë një shërbim i domosdoshëm multidisiplinar i urgjencës për viktimat, nuk është aktivizuar sa duhet.
Ju inkurajojmë që të merrni kohën për të dëgjuar tregimet e viktimave dhe të dashurve të tyre dhe thirrjen e popullatës protestuese për të hyrë në veprim sepse çdo ditë që kalon, do të thotë një ditë më shumë, ku përsëri braktisim viktimat e dhunës.
Nuk mund të ketë barazi të vërtetë gjinore nëse gratë përjetojnë dhunë në një shkallë të gjerë dhe shteti të kthejë një sy të verbër. Dhuna ndaj grave është një shkelje e të drejtave të njeriut dhe ne duhet ta trajtojmë atë si një pandemi. Duhet të ketë një ndryshim në kulturë, për gjeneratat e tanishme dhe të ardhshme të vendit tonë. Me shumë interes pres përgjigjen tuaj për këtë çështje.
Me respekt,
Një zë aktivist për ndryshim
Historiaime.al është një zë i pavarur në mbrojtje të të drejtave të njeriut. Ne raportojmë si për shkeljet e të drejtave të njeriut ashtu edhe për histori njerëzore që i promovojnë këto të drejta. Ky projekt synon të ndryshojë qëndrimet jo fort etike karshi të drejtave të njeriut nga ana e medias kombëtare si ajo e shkruar, ashtu edhe ajo vizive dhe media e re online.