• Copyright

    <span>Copyright</span>

    © 2019 Historia Ime

April 30, 2025
Author

Alba Ahmetaj

Alba Ahmetaj është juriste dhe bashkëthemeluese e ProLGBT. Ajo është një ndër asetet e Historia Ime që në fillimet e saj dhe zëri i saj është i dukshëm sidomos në seksionet e feminizmit, LGBT-ve dhe Drejtave të Njeriut të portalit pasi motivimi i saj ka qënë me i fokusuar në këtë drejtim. Ajo është aktiviste prej 10 vitesh për avancimin e të drejtave të komunitetit LGBTI në Shqipëri dhe ka luftuar për të ndihmuar përmirësimin e jetës së grave dhe vajzave të këtij komuniteti. Alba është Drejtoresha e Programeve të dedikuara grave dhe vajzave të komunitetit LBT.


IDENTITET
Dhe vazhdon e tirret një gënjeshtër, pa 1, pa 2. -Familja Pano
Alba Ahmetaj Posted On 29/04/2025


Në Shqipëri debati për termat “Prindi 1” dhe “Prindi 2” ka marrë përmasa galopante. Aktivisti kundër komunitetit LGBT+, njëherazi edhe kandidat për deputet i Partisë Demokratike në Tiranë Jonathan Pano, deklaroi se po ballafaqohet me tri çështje gjyqësore për qëndrimin e tij kundër këtyre termave.

Qëndrime të ngjashme janë vënë re edhe jashtë vendit – p.sh., në Francë u propozua që në formularët shkollorë të zëvendësohen “nëna” dhe “babi” me “Parent 1” dhe “Parent 2”. Sipas mbështetësve, ndryshimi synon të parandalojë diskriminimin ndaj familjeve LGBT.

Në Kanada, për shembull, një udhëzim qeveritar i vitit 2018 bëri thirrje që komunikimi publik të shmangte përdorimin e titujve gjinorë (si “Z.”, “Zn.j”) dhe fjalët “nënë” dhe “baba”, në mënyrë që të ishte më gjithëpërfshirëse.

Në disa shtete të SHBA-së, certifikatat e lindjes kanë lejuar tashmë përdorimin e termave “Parent 1” dhe “Parent 2” në vend të “nëna” dhe “babai” për familjet me dy prindër të së njëjtës gjini.

Në nivel vendor, nuk ka patur kurrë një nisëm të tillë, por një fushatë dezinformimi e cila mori përmasa të frikshme nga një formular, i cili nuk u provua kurrë se ishte bërë pjesë e institucioneve arsimore në vend dhe ende kësaj dite nuk është vërtetuar se kush e ka shpërndarë. Vazhdojmë të jemi skeptikë ndaj kësaj çështje, pasi u pa qartë se kush doli i fituar nga gjithë kjo mesele.

Jonathan Pano pretendon se po ndiqet penalisht për kundërshtimin publik të terminologjisë, kur në fakt ai vetë nuk ka qenë asnjëherë në një proces gjyqësor për këtë çëshjte. E vërteta qëndron që babai i tij ka qenë në një proces gjyqësor me persona të komunitetit LGBT për gjuhë urrejtjeje dhe diskriminim, por kurrë për flluskën e sapunit ”Prindi 1&Prindi 2”.

E gjitha kjo për tu përdorur si një armë politike populiste për të fituar vëmendje, vota nga disa, në kurriz të disa të tjerëve.

Nga ana tjetër, babai i tij në të njëjtin shteg konservatorizmi ekstrem, përgënjeshtroi veten në një dalje publike për emisionin investigativ ”Piranjat” se në fakt kjo është një nisëm globale, dhe jo diçka shqiptare, narrativë që e kishte ndjekur sot e 3 vite më parë.

Dhe jo, nuk ka as nuk ka patur kurrë në Shqipëri një nisëm kombëtare as lokale për ndryshimin e termave të prindërve në dokumentet ligjorë.

Prandaj qëndroni kritikë, dhe kërkoni për të vërtetën!


Continue Reading
0


IDENTITET
Në Britani ligji tashmë të njeh grua vetëm në je lindur e tillë.
Alba Ahmetaj Posted On 17/04/2025


Gjykata e Lartë e Mbretërisë së Bashkuar ka vendosur se fjala “grua” në Ligjin për Barazi të vitit 2010 i referohet vetëm grave biologjike, duke përjashtuar gratë trans nga kjo përkufizim ligjor.

Ky vendim erdhi pas një padie nga grupi For Women Scotland, i cili kundërshtoi një vendim të mëparshëm që e përfshinte edhe gratë trans në këtë përkufizim. Ata argumentuan se shtimi i grave trans në ligje që kanë të bëjnë me të drejtat e grave mund të dëmtojë mbrojtjen që gratë të lindura biologjikisht gra kanë sipas ligjit.

Gjykatësi Lord Hodge tha se: “Fjalët ‘grua’ dhe ‘seks’ në ligj do të thonë grua biologjike dhe seks biologjik.” Por ai theksoi se personat trans vazhdojnë të jenë të mbrojtur nga diskriminimi në bazë të identitetit gjinor.

Vendimi do të ndikojë në mënyrën si institucionet publike dhe organizatat trajtojnë çështje si hapësirat vetëm për gra (p.sh. tualetet, qendrat strehuese etj.).

Megjithatë, personat trans ende kanë të drejtë të kërkojnë të drejtat e tyre nëse diskriminohen për shkak të ndryshimit të gjinisë ose për identitetin e tyre gjinor. Ligji vazhdon t’i mbrojë ata në shumë aspekte, por nuk i njeh më si “gra” në kuptimin ligjor të fjalës.

Ky vendim ka shkaktuar debat të madh dhe pritet të ketë ndikim të madh në të drejtat e komunitetit trans në Mbretërinë e Bashkuar.


Continue Reading
0


IDENTITET
Ramadan Nishori rrëfen për jetën si i mbijetuar i dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë. Dhe një mesazh mbështetjeje nga e bija.
Alba Ahmetaj Posted On 16/04/2025


Historia e mëposhtme është e rrallë, e rrallë ndër të rralla. Një burrë që rrëfen për traumën e dhunës seksuale, e dhe e bija më tej krenare për forcën e të atit për ta rrëfyer.


Në shtatorin e vitit 1998, Ramadan Nishori, atëkohë 21-vjeçar, u arrestua në vendlindjen e tij, në Drenas dhe u dërgua në një stacion policor lokal. Teksa ishte duke qëndruar në radhën e gjatë të të arrestuarve të tjerë shqiptarë, duke pritur për t’u marrë në pyetje, dy zyrtarë policorë serbë e kapën dhe e futën në një tualet, ku njëri nga zyrtarët e policisë e përdhunoi.

Po atë ditë, Nishori, si shumë shqiptarë tjerë, që dyshoheshin për aktivitet politik, u arrestua nën akuzat për veprimtari terroriste. Në prag të përfundimit të luftës në qershor 1999, atë e transferuan në Serbi përpara se të lirohej nga qeveria jugosllave në vitin 2001, kur Beogradi miratoi një projekt-ligj për amnistim të disa qindra shqiptarëve të burgosur.

Më shumë se dy dekada më vonë, Nishori u bë burri i parë i mbijetuar i dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, që e rrëfen publikisht përvojën e tij.

Në një ngjarje publike dy-orëshe, të mbajtur sot, më 14 prill 2025, në Kino Armata në Prishtinë, Nishori tregoi përjetimin e tij të përdhunimit nga zyrtari serb i policisë, si dhe rrugëtimin e gjatë të traumës, heshtjes dhe shërimit.

I ulur pranë psikologes së tij prej shumë vitesh, Selvije Izeti, ai foli për jetën që kishte ndërtuar nën hijen e traumës, në këtë ngjarje të organizuar nga Qendra për Rehabilitimin e Viktimave të Torturës (QKRMT), me rastin e Ditës Memoriale për të Mbijetuarit e Dhunës Seksuale gjatë Luftës në Kosovë.

“Jam burrë babë, që mundohet me ndërtu jetë normale. Kam bashkëshorten që m’ka mbështetë krejt jetën dhe fëmijët e mi që janë drita e syve”, e filloi Nishori rrëfimin. “Dua që njerëzit të më shohin si dikush që kam kalu shumë, e nuk jam thy kurrë. Nuk dua të më shohin me keqardhje, por me respekt. Si një njeri që është rrëzuar dhe u ngritë në këmbë”.

“Jam këtu jo me harru çka kam kalu, por të mos mbetem rob i të kaluarës”, shtoi ai.

Një nga sulmet e shumta të forcave serbe në fshatrat e Drenicës ishte ai i javës së fundit të shtatorit 1998, cilësuar nga Human Rights Watch si “Java e Terrorit në Drenicë”. Gjatë kësaj periudhe, Nishori kishte gjetur strehim në fshatin Negroc, së bashku me familjarë dhe të afërm, ndërsa sulmi kishte detyruar qindra banorë të largoheshin nga shtëpitë e tyre.

“Kjo që të ka ndodhë, nuk guxon kurrë m’i tregu kujt”, i kishin thënë më vonë policët serbë.

Pas hyrjes së forcave serbe në fshat, ushtarët ndanë burrat nga gratë, ashtu siç ndodhte shpesh gjatë gjithë kohës së luftës. Nishorin, bashkë me disa burra të tjerë, i dërguan në stacionin policor në Drenas.

Natën e 26 shtatorit, ndërsa priste të merrej në pyetje, dy policë e tërhoqën zvarrë dhe e çuan në tualet. Pasi njëri nga policët e dhunoi seksualisht, Nishori rrëfeu se edhe tjetri po përgatitej ta bënte të njëjtën gjë. Por, në atë moment, një shqiptar, i cili punonte atëkohë në stacion, i alarmuar nga britmat e tij, kishte ndërhyrë dhe e kishte nxjerrë jashtë. Atë natë, Nishori nuk u mor fare në pyetje.

“Kjo që të ka ndodhë, nuk guxon kurrë m’i tregu kujt”, i kishin thënë më vonë policët serbë.

Ashtu si shumë të burgosur politikë të asaj kohe, Nishori fillimisht u dërgua në burgun e Prishtinës, më pas në atë të Lipjanit dhe, në fund, në burgun famëkeq të Dubravës, ku më vonë përjetoi dhe i mbijetoi masakrës, që ndodhi atje midis 19 dhe 24 majit 1999.

Nishori u martua shpejt pas lirimit nga burgu, në vitin 2001. Jetonte me prindërit dhe vëllezërit në fshat, por përvojën traumatike e mbante brenda vetes, pa qenë në gjendje ta ndante me askënd.

“Kur u martova, i thashë vetes: po e lë të kaluarën mbrapa dhe po filloj një jetë të re”, tha ai. “Por kjo ishte e pamundur. Jetojsha me frikën se mos e merr vesh dikush [çfarë kishte ndodhur]”.

Duke jetuar në Drenas, pranë vendit ku kishte ndodhur krimi, nga frika se dikush mund ta zbulonte të vërtetën, ai mori gruan dhe u shpërngulën në Fushë Kosovë.

“U ndieva më i lirë, por përsëri i mbyllur, [si me pasë] burgun brenda vetes. Mundojsha me ia shpjegu vetes që ka qenë luftë, por prapë ishte e pamundur”, tha ai.

Kur psikologia Izeti e pyeti nëse e kishte ndier ndonjëherë nevojën të ndajë rrëfimin me dikë, ai u përgjigj:

“Nuk kisha nevojë me e tregu, se i thosha vetes: unë jam burrë dhe nuk duhet me ditë kush. [Mendojsha që nëse tregoj], do të më përçmojnë, do të më bullizojnë”, tha ai. “Ikja natën prej shpisë, qajsha dhe u çfrysha, dhe u kthejsha në shpi. Se turpi ma i madh se dhimbja”. 

Në kërkim të qetësisë dhe mbështetjes 

Për më shumë se 20 vjet, Nishori jetoi në heshtje, i përndjekur nga trauma, ndjenja të fajit dhe mendime vetëurryese. Shëndeti mendor i ishte rënduar dhe nuk arrinte të fliste për atë që kishte përjetuar. 

Ndonëse kishte dëgjuar për gra, të cilat ishin shënjestruar nga forcat serbe gjatë luftës, ai nuk e dinte se dhuna seksuale ishte përdorur edhe ndaj burrave, teksa heshtja që e rrethonte këtë temë vetëm sa e thellonte ndjenjën e tij të izolimit. Njëra nga arsyet pse dhuna seksuale ndaj burrave dhe djemve nuk u raportua për kaq shumë kohë, është se shumë nga organizatat që punojnë me të mbijetuarat/it e dhunës seksuale u krijuan qartazi si organizata për të drejtat e grave, të përqendruara në të mbijetuarat gra. Prej organizatave në Kosovë, vetëm QKRMT kishte ekspertizë për të punuar me burra dhe përvojat e tyre traumatike për shkak të torturës.

Në vitin 2005, pas dhjetëra përpjekjesh ndër vite, Nishori u afrua për herë të parë te QKRMT, por nuk pati guximin të hynte brenda. Vendosi të largohej nga Kosova dhe emigroi me familjen në Mal të Zi. As atje nuk gjeti qetësi.

Një kthesë ndodhi më 16 tetor 2018, kur pa Vasfije Krasniqi-Goodman duke dhënë një intervistë në Radiotelevizionin e Kosovës (RTK). Krasniqi-Goodman ishte gruaja e parë që foli publikisht për dhunën seksuale të përjetuar gjatë luftës.

“I merrsha lakmi”, tha ai. “Thojsha kjo po flet dhe po çfryhet”.

Nishori e kishte nisur menjëherë komunikimin me të dhe i kishte treguar se kishte shkuar shpesh te organizatat që ofronin ndihmë, por nuk kishte arritur kurrë të hynte brenda.

“Të nesërmen kam shku dhe nuk jam largu më kurrë”, tha ai.

Fillimi i seancave të tij psikologjike në QKRMT, në vitin 2018, përkon me fillimin e njohjes zyrtare nga Qeveria e Kosovës për të mbijetuarit e dhunës seksuale gjatë luftës, duke u mundësuar atyre të aplikojnë për statusin e viktimës dhe të përfitojnë pension mujor përmes Komisionit Shtetëror për Verifikim. Po atë vit, organizata si QKRMT filluan të marrin më shumë rrëfime edhe nga burra të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës. Mundësia për njohje zyrtare dhe mbështetje financiare nga shteti inkurajoi dhjetëra burra që të kërkonin ndihmë dhe të tregonin për përjetimet e tyre.

Edhe numri i grave, të cilat iu drejtuan organizatave mbështetëse u rrit ndjeshëm. Gjatë kësaj periudhe Nishori po ashtu, për herë të parë, kuptoi se nuk ishte i burri i vetëm të kishte përjetuar dhunë seksuale. 

Mbështetja e familjes ishte vendimtare për të ndërtuar një ndjenjë të re për veten.

Gjatë ngjarjes në Kino Armata, Nishori tregoi për fillimin e procesit të shërimit të tij përmes seancave terapeutike në QKRMT — nga dita e parë, kur me kokën ulur nisi të rrëfente historinë e tij, e deri te ditët që filluan të bëheshin më të lehta, sidomos kur kalonte kohë në terapi në grup me burra të tjerë që kishin përjetuar dhunë seksuale gjatë luftës. Kur gjendja e tij nisi të përmirësohej, ai kishte vendosur t’i tregonte edhe bashkëshortes së tij.

“Ajo tha: ‘Luftë ka qenë. Çdonjanit ka mujtë me i ndodhë. Deri sot e ke pasë përkrahjen tem, prej sot ke me pasë shumë ma shumë’”, tha ai. “Nuk kisha nevojë ma me ikë prej shpisë”.

Më pas kishte vendosur t’i tregonte edhe vajzës, të cilën e e kishte ftuar në një nga daljet e tyre të zakonshme për kafe. Meqë nuk kishte arritur ta artikulonte me fjalë, thjesht ia kishte treguar vendimin e Komisionit për Verifikimin e Viktimave të Dhunës Seksuale, meqenëse tashmë e kishte marrë statusin e viktimës.

“Më përqafoi, dhe tha ‘çdo herë kam me qenë në krah tandin’”, tha Nishori. “Jam ndi i çlirum, si me i hjekë 500 kile prej vetes”.

Tani, shqetësimi i tij i vetëm ishte si t’ua tregonte këtë të vërtetë dy djemve — një barrë që vajza e mori përsipër me vullnet për ta ndihmuar.

Ai theksoi se mbështetja e familjes ishte vendimtare për të ndërtuar një ndjenjë të re për veten, përfshirë edhe rolin e tij si baba.

“Pas shumë vitesh e ndieva veten si babë”, tha ai. “Si babë i vërtetë. Se për familjen time kurrë nuk kam mujtë me qenë babë e me u kujdes për ta”.

Në fund të rrëfimit, Nishori iu drejtua atyre që mund të kenë kaluar përvoja të ngjashme, duke i inkurajuar të mos heshtin, si dhe familjarëve të të mbijetuarve, që të qëndrojnë pranë dhe t’i mbështesin ata në rrugëtimin e tyre.

“Dhe ju them atyne që turpi nuk është i joni. Turpi është i atyne [dorasve]”, tha ai.

Burrat, nën hijen e harresës, traumës dhe heshtjes

Deri më tani, QKRMT ka trajtuar rreth 700 të mbijetuar/a të dhunës seksuale të lidhur me luftën. Rreth 10% e tyre janë burra.

Gjatë luftës së viteve 1998–1999 në Kosovë, vlerësohet se deri në 20,000 persona u dhunuan seksualisht. Në periudhën menjëherë pas luftës, organizata si Human Rights Watch dokumentuan natyrën sistematike të krimeve, duke i lidhur ato me strategjinë e regjimit të Slobodan Miloševićit për spastrim etnik të shqiptarëve të Kosovës.

Lufta në Bosnjë e Hercegovinë shënoi një moment historik në drejtësinë ndërkombëtare, duke e kategorizuar përdhunimin zyrtarisht si një krim kundër njerëzimit dhe armë lufte. Jo vetëm që e solli dhunën seksuale ndaj grave dhe burrave në vëmendjen e gjykatave dhe organizatave ndërkombëtare — çka çoi në hetimin e parë të Organizatës së Kombeve të Bashkuara për dhunën seksuale ndaj burrave dhe djemve gjatë luftës — por gjithashtu theksoi faktin se dhuna seksuale ndodh shpesh edhe në qendrat e paraburgimit dhe në burgje.

Përmasa e vërtetë e dhunës seksuale të ushtruar ndaj burrave dhe djemve gjatë luftës në Kosovë mbetet ende e paqartë.

Tani, rrëfimi i Nishorit mund të nxisë një diskutim më të gjerë, që përfshin edhe përvojat e burrave të mbetur për shumë kohë në hije, shpesh të anashkaluar dhe të pakuptuar. Organizata si QKRMT kanë punuar me burra, të cilët, njësoj si gratë, janë abuzuar seksualisht në rrethana të ndryshme: në shtëpitë e tyre, gjatë ikjes si refugjatë apo edhe në rrugë. Por një numër i konsiderueshëm rastesh kanë ndodhur në qendrat e ndalimit, veçanërisht ndaj të burgosurve politikë.

Profesionistë/e të shëndetit mendor në Kosovë, që punojnë me të mbijetuar/a të dhunës seksuale, në një hulumtim të mëhershëm, i kanë thënë K2.0 se më shumë se gjysma e burrave të mbijetuar që ata trajtojnë, raportojnë se janë abuzuar seksualisht gjatë ndalimeve — qoftë në burgje, stacione policie apo objekte të improvizuara. Madje, disa dëshmi sugjerojnë se dhuna seksuale nga policia jugosllave ndaj burrave dhe djemve shqiptarë në Kosovë kishte filluar që në vitet ’80 dhe fillimin e viteve ’90, gjatë periudhave të trazirave politike. Një raport i Amnesty International, nga viti 1993, përmend një certifikatë mjekësore nga Prizreni, që dokumenton rastin e një burri, i cili ishte shtrirë në spital pasi ishte ndaluar nga policia. Certifikata thotë se ai kishte pësuar një çarje në testikullin e majtë për shkak të goditjeve me shkop gome. 

Përmasa e vërtetë e dhunës seksuale të ushtruar ndaj burrave dhe djemve gjatë luftës në Kosovë mbetet ende e paqartë. Afati për aplikim për njohjen e statusit si viktimë e dhunës seksuale pritet të përfundojë në maj të vitit 2025. Vetëm pas përfundimit të këtij procesi, dëshmitë e mbledhura nga Komisioni për Verifikim dhe organizatat joqeveritare pritet të ndihmojnë në ofrimin e një kuptimi më të plotë, sado të pjesshëm, për përmasat dhe natyrën e kësaj dhune.

Siç thotë edhe e bija Flutura në këtë postim në Facebook në mbështetje të forcës së treguar nga i ati për ta rrëfyer këtë histori:

”14 prilli shënon Ditën Memoriale të të Mbijetuarve të Dhunës Seksuale gjatë Luftës së fundit në Kosovë. 20,000 gra dhe vajza janë viktima të dhunës seksuale gjatë luftës.Për burra dhe djem numri i saktë nuk dihet, por besohet se qindra kanë qenë viktima të dhunës seksuale. Për shkak të stigmatizimit edhe më të madh, turpit dhe frikës, shumë prej tyre nuk e kanë raportuar kurrë përjetimin e tyre . Në mesin e mijëra zërave të heshtur, një burrë ka gjetur guximin të flasë. Në një shoqëri ku burrat rrallëherë ndihen të sigurt për të treguar plagët e tyre më të thella, ai theu heshtjen jo vetëm për veten, por për të gjithë ata që ende nuk mund të flasin. Ky njeri është njeriu më i vlefshëm në jetën time, babi. Historia e babit nuk është e vetmja. Lufta nuk njeh rregulla dhe pasojat gjithmonë janë shumë të mëdha, por jetesa dhe shërimi janë shumë më të mëdha se pasojat! Dita e sotme le të jetë një përkujtim që kemi mbijetu dhe kurrë nuk jemi vetëm!

Babush, drita e syve të mi, faleminderit që kurrë nuk je dorëzu e ke gjetë forcë me ma mbajt dorën n’këtë botë mizore! Jam tepër krenare me ty! Të dua përjetësisht!”

Burimi: Kosovo 2.0


Continue Reading
0


IDENTITET
Të jesh queer dhe rom në një botë që s’të sheh.
Alba Ahmetaj Posted On 09/04/2025


Tranzicioni nga grua, në një burrë trans, solli më vërtet një trajektore tjetër se sa i pranuar ishte nga familja e tij rome. Ky rast tregon sa e ndërlikuar është ndërthurja mes patriarkalitetit, heteronormativitetit dhe pritshmërive gjinore në disa komunitete rome, ku identiteti mashkullor shpesh shihet si më i pranueshëm madje më i vlefshëm sesa të qenit lesbike apo gej”.

Një ditë për flamurin që valon me kaltërsinë e qiellit dhe gjelbërimin e tokës, e të kuqen për peshën që mbart ky flamur në shpatullat e një populli të rrënjosur në dhunë e përjashtim.

Por sot, le të shohim një tjetër panoramë. Ata që shpesh nuk i përfshin as flamuri e as fjala: romët LGBT+.

Të jesh rom dhe queer nuk është një “identitet i dyfishtë”. Anohet më shumë si një përplasje forcash, një jetë në hije e dritë njëkohësisht. Është të ndihesh i padukshëm edhe mes të padukshmëve. Të mos kesh një cep ku të thuash “jam këtu” pa u frikësuar.

“Jemi mësuar të zgjedhim: ose rom, ose queer,” thotë Luca, një aktivist jo-binar nga Evropa Lindore.

“Na kërkojnë të coptojmë veten për t’u bërë të pranueshëm, por ne nuk jemi copa jemi të tërë.”

Brenda vetë komuniteteve rome, ku familja është strehë por ndonjëherë edhe burg, dalja hapur si queer mund të sjellë humbje të përkatësisë e sigurisë.

Ndërsa jashtë tyre, në hapësirat LGBTQ+ që shpesh ngjajnë si të lira por janë të dominuara nga jo-romët e të privilegjuara, romët queer shihen si të çuditshëm, të tepërt, të paqytetëruar.

“Na shikojnë si të ekzotikë, si histori për projektet e tyre jo si njerëz,” thotë Marina, një autore lesbike rome. “Edhe në komunitetin queer, duhet të shpjegojmë kush jemi e pastaj të kërkojmë vend.”

Por, pavarësisht gjithë kësaj, queer romët nuk janë heshtur. Përkundrazi. Nëpër Instagram, zine, podcast, dhe art urban, ata po e rimarrin narrativën nën kontroll, veç për të thënë të vërtetën.

Po ndërtojnë një strehëz ku askush nuk duhet të zgjedhë mes gjakut dhe dashurisë, mes emrit dhe dëshirës.

Kjo është ndërthurja. Jo si një koncept teorik, por si jetë e përditshme. Si mënyrë për të mbijetuar dhe për të kërkuar më shumë se vetëm mbijetesë: të jetosh plotësisht.

Sepse askush s’duhet të fshihet për të qenë vetja.

Dhe askush absolutisht askush nuk duhet të lihet pas.

Burim: https://bristoluniversitypressdigital.com/view/journals/ejpg/3/3/article-p371.xml?tab_body=fulltext


Continue Reading
0


IDENTITET
Po Bashkimi Evropian si qëndron karshi abortit?
Alba Ahmetaj Posted On 04/04/2025


Iniciativa qytetare “Zëri im, zgjedhja ime”, që bën thirrje për qasje të sigurt në abort në Bashkimin Evropian, ka arritur mbi një milion nënshkrime, mjaftueshëm të nevojshme që Komisioni i BE-së të japë një përgjigje.

“Zëri im, zgjedhja ime”, një nismë qytetare që mbron qasjen në abort të sigurt në BE, ka siguruar 1 milion nënshkrime – më shumë se dyfishi i nevojshëm.

“Ne arritëm të bashkojmë të gjithë BE-në dhe të ndërtojmë një rrjet në të gjithë Evropën. Më e rëndësishmja, ne demonstruam qartë se e drejta për të vendosur lirisht për lindjen e fëmijëve është një vlerë e përbashkët në të gjithë Evropën,” tha Nika Kovač, koordinatore e fushatës, në një deklaratë për shtyp.

Nisma, e udhëhequr nga Instituti 8 Mars, një organizatë jofitimprurëse sllovene për barazinë gjinore, i bën thirrje Komisionit Evropian të propozojë masa konkrete që sigurojnë që të gjithë qytetarët e BE-së, pavarësisht nga kombësia apo vendbanimi, të kenë qasje në shërbimet e sigurta dhe të ligjshme të abortit, raporton EuroNews.

Qasja e sigurt në abort në BE ka qenë një temë e diskutuar gjerësisht në institucionet evropiane. Në prill, Parlamenti votoi në favor të përfshirjes së qasjes në abort në Kartën e të Drejtave Themelore të BE-së, një nismë e mbështetur gjerësisht nga dhoma.

Megjithatë, votimi ishte kryesisht simbolik, pasi rezoluta nuk është detyruese dhe forcimi i një të drejte të plotë për qasjen e abortit do të kërkonte mbështetjen unanime të të 27 shteteve anëtare për t’u përfshirë në kartën e BE-së.

Burimi: Qika.org


Continue Reading
0


IDENTITET
Pse ka një ditë për dukshmërinë transgjinore?
Alba Ahmetaj Posted On 31/03/2025


Çdo vit, më 31 mars, bota shënon Ditën ndërkombëtare të dukshmërisë Transgjinore, një ditë dedikuar rritjes së ndërgjegjësimit dhe celebrimit të indetiteve dhe kontributeve të personave trans. Krahas celebrimeve, kjo ditë synon të theksojë sfidat e shumta me të cilat përballet kjo komunitet, duke përfshirë varfërinë, diskriminimin dhe dhunën që i prek në mënyrë të pabarabartë krahasuar me personat cisgjinorë.

Kjo ditë u krijua në vitin 2010 nga aktivistja trans Rachel Crandall, drejtuese e organizatës Transgender Michigan. Crandall e nisi si një kundërpergjigje ndaj narrativave mediatike që fokusoheshin kryesisht tek dhuna ndaj personave trans. Ajo synoi krijimin e një hapësire për të lartësuar me dinjitet jetën e tyre dhe për të pranuar se, për shkak të diskriminimit, jo çdo person trans mund të jetë apo dëshiron të jetë i dukshëm.

Roli i Medias dhe Realiteti i Personave Trans

Sondazhet në Shtetet e Bashkuara tregojnë se vetëm një pakicë e amerikanëve njohin personalisht një person trans. Kështu, shumica informohen për komunitetin trans nga media, e cila shpeshherë ka paraqitur imazhe të gabuara dhe stereotipike.

Dokumentari “Disclosure” i Netflix-it ka hedhur dritë mbi sesi kinemaja ka ndikuar në perceptimin shoqëror të personave trans, shpesh me pasoja negative.

Ndërsa vitet e fundit shënojnë një rritje të ndjeshme të sulmeve ndaj personave trans, si nga politika ashtu edhe në shoqëri, rezistenca dhe mbështetja për këtë komunitet vazhdon të forcohet.

Vetëm në vitin 2025 sipas American Union of Civil Liberties janë propozuar mbi 450 ligje anti-LGBTQ në legjislacionet shtetërore. Përveç këtyre sulmeve ligjore, komuniteti trans vuan ende nga dhuna fizike, veçanërisht gratë transgjinore me ngjyrë, duke u përballur me një krizë të vazhdueshme që American Medical Association e ka cilësuar si një epidemi që prej vitit 2019.

Pse Duket e Rëndësishme Dukshmëria?

Dukshmëria e personave trans në media është thelbësore për ndërprerjen e ciklit të keqinformimit dhe për transmetimin e historive të vërteta dhe të dinjitoze mbi jetën e tyre.

Shpesh, lajmet mbi personat trans janë të mangëta ose i paraqesin ata si pjesë të “debateve kulturore” dhe jo si qenie njerëzore me të drejta të plota. Një raport i Media Matters tregoi se “The New York Times” përjashtoi perspektivat e personave trans nga 60% e artikujve të tij mbi legjislacionin anti-trans, pavarësisht kritikave publike për trajtimin e temës.

Duke siguruar që personat trans të duken, të dëgjohen dhe të respektohen, mund të luftojmë keqinformimin dhe të ndryshojmë perceptimet shoqërore.


Continue Reading
0


IDENTITET
Dhunë ndaj gazetareve gra. Po këtë herë pse?
Alba Ahmetaj Posted On 27/03/2025


Është bërë e rrugës të raportojmë për dhunë, është bërë e rrugës të raportojmë edhe për fyerje e nepërkëmbje të gazetarisë si profesion.

Por le të mos ndihmojmë për të shtruar këtë rrugë askund më tej.

Kryeministri Rama në Shqipëri ka patur disa herë përplasje me gazetarët herë pas here gjatë karrierës së vet politike, e ndër më të bujshmet me gazetaren Ambrozia Meta. Rasti i vajzës së hekurt përballë arrogancës e pushteti na risjell në vëmendje sa censurë ka në mediat tona, e sa e rëndësishme është fjala e lirë. E cila siç e tregon edhe fakti përkul të gjatë e të shkurtër, të fortë e të dobët.

Por në arenën ndërkombëtare të demokracisë e poliitkës dy gezatre gra kanë patur fatin të përjetojnë kthetrat e delirit të të intervistuarit së fundmi.

Lavinia Orefici përballë Romano Prodi

Romano Prodi më 22 mars, gjatë prezantimit të librit të tij, sh-kryeministrin italian dhe ish-presidentin e Komisionit Europiankur gazetarja e pyeti nëse ai mbështeste kufizimin apo rregullimin e pronës private. Prodi, i nervozuar, reagoi ashpër dhe i tërhoqi flokët gazetares Lavinia Orefici duke i thënë:

“Çfarë dreqin më pyet? A e kam thënë unë ndonjëherë një gjë të tillë?”

Pas publikimit të videos, Prodi kërkoi falje, duke pranuar se kishte bërë një gabim. Ai sqaroi se nuk kishte qëllim të sulmonte gazetaren, por se ishte ndier i provokuar nga pyetja dhe kishte reaguar në mënyrë impulsive.

Martha Kelner përballë republikanes Marjorie Taylor Greene

Gazetarja Martha Kelner, gjatë një interviste me Marjorie Taylor Greene mbi rrjedhjen aksidentale të planeve të sulmeve të Houthi-t në skandalin e quajtur “Signalgate” është përfshirë një një debat të papritur me mbështetësen e zjarrtë të Trump

Pasi mësoi se Kelner ishte britanike, Taylor Greene reagoi ashpër:
“Nuk na intereson fare opinioni dhe raportimi yt. Pse nuk kthehesh në vendin tënd?” – tha ajo.

Ajo vazhdoi duke e debatuar me gazetaren mbi çështjet e emigracionit dhe sigurisë kufitare:
“Ti duhet të shqetësohesh për kufijtë e vendit tënd. Më thuaj diçka, a të interesojnë njerëzit e vendit tënd? Po të gjitha gratë që dhunohen nga emigrantët… a të interesojnë?”

Marrë parasysh këto dy raste kundrejt dy personaliteteve me integritet në industrinë mediatike, e mediat ndërkombëtare ku punojnë të tilla sulme bëjnë bujë, por vallë a i humbim e anashkalojmë ne ato të përditshmet në mediat tona?

Sulmet seksiste, raciste, fizike herë pas here?

A kemi ne si njerëz të drejtë si të ndërhyjmë?

Patjetër!

-Duke linçuar dhe reaguar për ndodhi të tilla.

-Duke u informuar e duke faktuar vërtetësinë e lajmeve.

-Duke mbështetuar gazetarinë e mirë.

-Duke qëndruar të informuar.


Continue Reading
0


AKTUALITET
Një Drag Show në Tiranë? Po, por çfarë është kjo kulturë?
Alba Ahmetaj Posted On 25/03/2025


Nëse ende nuk keni qenë në një “Drag Show”, më 5 prill keni një mundësi të artë për të përjetuar magjinë dhe harenë e këtyre eventeve të paharrueshme në Tiranë. Tek Tulla Culture Centre dhe me organizim të Hana Corner Caffe, do të shihni një spektakël drag të paparë, ku do të performojnë Vezirja, Sofia Zadar, Toiboy, Symba dhe Emi.

Por, çfarë i bën kaq interesante drag parties dhe shfaqjet drag?

Eventet drag njihen botësisht për atmosferën e tyre plot humor, emocion dhe kreativitet. Në thelb, drag është një formë arti performues ku artistët, zakonisht meshkuj, krijojnë karaktere femërore me veshje,makijazh ekstravagante, dhe performanca energjike. Megjithatë, drag nuk ka kufij, pasi çdo kush mund të performojë dhe të shprehë identitetin e tij në mënyrë unike.

Histori që fillon prej shumë dekadash, kultura drag ka lindur në komunitetet LGBT+ në SHBA dhe Evropë si një formë proteste, argëtimi dhe vetëshprehjeje. Në vitet 60′ dhe 70′, mbretëreshat drag ishin në frontin e lëvizjes për të drejtat LGBT+, duke sfiduar stigmat dhe duke çelur shtegun dejt më shumë barazie.

Sot, shfaqjet drag janë pjesë e kulturës pop dhe kanë marrë famë në mbarë botën. Falë edhe emisioneve televizive të suksesshme si “RuPaul’s Drag Race”. Artistët drag janë bërë ambasadorë të lirisë së shprehjes, duke promovuar diversitetin dhe duke krijuar hapësira të sigurta e të gëzuara për komunitetin LGBT+ dhe më gjerë.

Eventi më 5 prill në Tulla Culture Centre premton një natë plot argëtim, muzikë të mirë, kërcime dhe shumë surpriza. Performueset e talentuara, nga Vezirja me stilin e saj tashmë emblemë, Sofia Zadar, Toiboy, Symba dhe Emi që do të sjellin atmosferë të paharrueshme dhe emocion.

Ky është një event që nuk duhet humbur, një mundësi për të festuar të ndryshmen, kreativitetin dhe për të kaluar një natë të paharrueshme.

Merrni miqtë tuaj dhe bëhuni gati për një mbrëmje që do t’ju bëjë të buzëqeshni gjatë!

Mos harroni të merrni biletat pranë Hana Corner caffe për datën 5 prill, në Tiranë.

Ju pret një spektakël drag i mrekullueshëm që do t’ju lërë pa fjalë!


Continue Reading
0


AKTUALITET
Qeveria hungareze i vë tra marshimeve.
Alba Ahmetaj Posted On 20/03/2025


Së fundmi, parlamenti hungarez miratoi një ligj që ndalon organizimin e eventeve të Pride dhe tubimeve të tjera të komunitetit LGBTQ+ në vend. Ky ligj, i propozuar nga partia në pushtet Fidesz dhe aleatët e saj, u miratua me 136 vota pro dhe 27 kundër.

Sipas ligjit të ri, pjesëmarrja në evente të ndaluara mund të rezultojë në gjoba deri në 500 euro. Autoritetet kanë të drejtë të përdorin teknologji të njohjes së fytyrës për të identifikuar pjesëmarrësit në këto evente.

Ky zhvillim është pjesë e një serie masash të ndërmarra nga qeveria e kryeministrit Viktor Orbán kundër komunitetit LGBTQ+. Në të kaluarën, qeveria ka miratuar ligje që ndalojnë “shfaqjen ose promovimin” e homoseksualitetit ndaj të miturve, duke argumentuar se këto masa janë për mbrojtjen e fëmijëve nga “propaganda seksuale”.

Këto masa kanë ngjallur kritika të ashpra nga organizatat ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe politikanë evropianë, të cilët i konsiderojnë ato si represive ndaj minoriteteve seksuale. Komisionerja Evropiane për Barazinë, Hadja Lahbib, deklaroi se “liria, dinjiteti dhe të drejtat e njeriut nuk janë për debat” dhe se “barazia është e panegociueshme”.

Nëse individët vendosin të marrin pjesë në tubime të ndaluara, ata përballen me gjoba financiare dhe mundësinë e identifikimit përmes teknologjisë së njohjes së fytyrës. Kjo mund të rezultojë në ndjekje penale dhe pasoja të tjera ligjore. Për më tepër, përdorimi i teknologjisë së njohjes së fytyrës ngre shqetësime mbi privatësinë dhe mbikëqyrjen nga shteti.

Në përgjigje të këtyre masave, organizatorët e Budapest Pride kanë deklaruar se qëllimi i ligjit është të “gjejë fajtorë” në komunitetin LGBTQ+ për të heshtur zërat kritikë ndaj qeverisë.

Ndalimi i eventeve si Paradat e Krenarisë dhe tubimeve të komunitetit LGBTQ+ në Hungari tregon një përkeqësim të mëtejshme të të drejtave të këtij komuniteti në vend. Këto masa kanë ngjallur shqetësime serioze mbi liritë civile dhe të drejtat e njeriut, duke thelluar ndarjet midis Hungarisë dhe Bashkimit Evropian në çështjet e barazisë dhe mosdiskriminimit.


Continue Reading
0


PA KATEGORI
Si NUK bëhet një vajzë për vete?
Alba Ahmetaj Posted On 17/03/2025


T’ia nisim nga fillimi.

Revista Bordo është një media e cila në kryefjalë të vet ka showbizin dhe personazhet publike me një qasje kryesisht drejt muzikës apo edhe famës në media sociale. Ndër artikujt e prëditshëm në web dhe revistës së tyre periodike ato herë pas herë në lenten e kameras kanë edhe individë specifikë. Ku disa prej tyre janë Marin Orhanasai, Beniada Nishani, Arlind Qori, Eduart Grishaj, Vesa Luma e të tjerë personazhe publikë. Në formën e disa klipeve të shkurtra ato intervistojnë personazhet dhe marrin opinione nga ta për çështje të ndryshme. I fundit ndër ta ishte Albi Lushi.

Klipi i intervistës me shkrimtarin ka marrënjë numër të konsiderueshëm shikimesh me mbi 210 mijë shikime. Por kush është Albi?

Lindur e rritur në Kavajë studimet e par ai kreu në universitetin e Durrësit për ekonomi, duke vijuar ato pasuniversitare në universitetin e Tiranës për drejtësi. Gjatë karriesës së vet profesionale ka mbajtur poste të ndryshme në administratën publike, teksa sot mban edhe rolin e Drejtorit të Lidhjes së Shkrimëtarëve.

Në dy videot e bashkangjitura më poshtë ai shprehet me disa fraza të cilat në optikën tonë objektive por të kristaltë se çfarë është e nuk është e drejtë janë kryekëput të mbrapshta.

https://www.instagram.com/reel/DHQXZaBNiuV

https://www.instagram.com/reel/DHRIJvwtX8g

Pa zbardhur tekstet, por në vija të trasha ai shprehet në kontekstin e poetit se sot për të bërë për vete një vajzë duhet:

”Një tru i brumosur në të dyja anët, kështu që nëse vajza është në emancipimin e një ndjenje të brumosur në mendjen e vet, patjetër që poezia është një katalizator shumë i madh për të krijuar ndjesi të veçanta dhe të reja”

Ndërsa kur pyetet se çfarë konsideron ai një femër të vështirë, thotë se:

”Sipas një shprehjeje nuk ka femra të vështira, por ka femra që nuk pijnë alkool. Nuk besoj që ka femra të vështira, unë them që ka meshkuj të cilët kanë probleme ekonomike, janë edhe të paaftë për të menaxhuar dhe manipuluar mendjen e një femre.”

Tanimë, si njerëz të medias, por edhe si konsumatorë të ndërgjegjshëm me celular dhe gishtin e djathtë në dorë për të bërë scroll e dimë mirë se të tilla të thëna tërheqin dhe të nxisin ta rishikosh për të dytën herë një video, herë për tu mahnitur nga budallalepsja, e herë për të përforcuar bindje personale.

Dhe për ju që nuk jeni edhe aq mediatikë apo në dijeni, më shumë shikime, do të thotë statistika më të mira për ti treguar klientëve, e ndërsjelltasi më shumë të ardhura nga reklamat.

Dhe ku qëndron problemi me bindjet e thëna publikisht të poetit Lushi?

Janë seksiste, maskiliste, dhe denigruese. Shtypin figurën e çdo vajze dhe gruaje, përforcojnë perceptimin që gratë janë aq të dobëta sa alkooli mund të përmbushë dëshirat e llastuara të ne meshkujve. Albi dizinformon kur thotë se gratë janë të manipulueshme nga një mashkull i mençur, apo i shkathët.

E për më tepër, ai ngurtëson edhe ca stigma të tjera që meshkujt duhet të jenë doemos mirë financiarisht për të merituar prezencën e dashurinë e një vajze a gruaje. Jo Albi, ne meshkujt duhet të jemi respektues dhe dinjitozë së pari. Jo manipulues e të pasur.


Continue Reading
0


AKTUALITET
Marielle Franco, një shembull kokë e këmbë.
Alba Ahmetaj Posted On 14/03/2025


Marielle Franco ishte aktiviste, politikane dhe aleate e të drejtave të njeriut nga Brazili.E njohur për luftën e saj kundër padrejtësive dhe dhunës nag policia. Historia e saj është një shëmbëlltyrë forcës, guximit, integritetit dhe përkushtimit ndaj një kauze. Edhe pse jeta e saj u ndërpre në mënyre tragjike, ajo ka lënë pas frymëzim të pakohë në mbarë botën.

E lindur më 27 korrik 1979 në një lagje të varfër të Rio de Zhaneiros, Marielle Franco u rrit duke parë nga afër realitetin e pabarazisë. Si një grua me ngjyrë e biseksuale në një shoqëri të dominuar nga racizmi dhe seksizmi, ajo sfidoi çdo pengesë dhe ndoqi studimet në shkenca sociale dhe administratë publike.

Në vitin 2016, ajo u zgjodh si anëtare e Këshillit Bashkiak të Rio de Zhaneiros, duke përfaqësuar Partinë ”Socializmi dhe Liria” (PSOL). Një nga zërat më të fuqishëm kundër dhunës policore dhe shtypjes së komuniteteve të varfra, veçanërisht në favelat e Rio-s. Marielle kritikoi ashpër militarizimin e policisë dhe abuzimet ndaj të rinjve me ngjyrë.

Më 14 mars 2018, Marielle Franco u vra në një atentat të planifikuar, një ngjarje që tronditi Brazilin dhe mbarë botën. Vrasja e saj sot është një këmbanë alarmi për ata që luftojnë për drejtësi dhe barazi.

Por zëri i saj nuk u shojt.

Ekzistenca e Marielle Franco na ndihmon të kuptojmë se si secili prej nesh mund të ndryshojë nji a dy ingranazhe.

  1. Të ngremë zërin kundër padrejtësisë. Edhe kur sistemet përpiqeë të shuajnë të vërtetën, le të kemi guximin të flasim dhe të mbrojmë ata që janë më të pamundur.
  2. Të qëndrojmë të palëkundur ndaj vlerave tona
  3. Të përdorim njohuritë dhe edukimin për ndryshim, siç ajo përdori arsimimin dhe eksperiencën e saj për të ndikuar në politikë dhe shoqëri.
  4. Të krijojmë komunitete të forta dhe solidare, se veç një individ mund të nxisë ndryshimin, por bashkimi i shumë prej nesh krijon domosdo furi.

Historia e Marielle Franco është një rikujtesë për të parë nga vetja, e forcën që mbartim. Ajo na kujton se, edhe kur përballemi me sfida të mëdha, të kemi fuqinë të luftojmë për një botë më të drejtë dhe më të barabartë.

Faleminderit Marielle!


Continue Reading
0


PA KATEGORI
Amerika, toka e premtuar e diskriminimit
Alba Ahmetaj Posted On 13/03/2025


Java e fundit, si në vijim të muajvë paraprirës ka qenë mbushur me me ngjarje shqetësuese për komunitetin LGBTQ+ në Shtetet e Bashkuara, që kanë nxitur frikë e diskutime.

Trump dhe simboli i trekëndëshi rozë

Në një postim në Truth, presidenti Donald Trump ndau një artikull nga The Washington Times, i cili flet për ndryshimet në reklamat e rekrutimit të ushtrisë nën administratën e tij. Së pari mund të dukej si një postim i zakonshëm i Trump, por ajo që ka tronditur shumë njerëz është imazhi që e shoqëronte: një trekëndësh rozë i përmbysur me një shenjë stopimi mbi të.

Për ata që nuk e dinë, trekëndëshi rozë ishte një simbol që nazistët përdorën për të identifikuar dhe përndjekur burrat homoseksualë në kampet e përqendrimit. Më vonë, komuniteti LGBTQ+ e rimori këtë simbol si një shenjë qëndrese dhe force, veçanërisht gjatë krizës së AIDS-it në vitet ’80.

Postimi i Trump ka shkaktuar shqetësim, sidomos pas një sërë urdhrash ekzekutivë që ai ka firmosur muajt e fundit – duke përfshirë ndalimin e personave trans në ushtri dhe kufizimet për kujdesin shëndetësor për të rinjtë trans.

Pyetja tani është: ” A e dinte Trump rëndësinë e këtij simboli kur e postoi? Apo ishte një tjetër provokim i qëllimshëm?”

Si e ka përemrin kongresi?

Ndërkohë, një tjetër incident ndodhi në Kongres, ku përfaqësuesja e parë trans, Sarah McBride, u përball me diskriminim të hapur. Në një seancë, kongresmeni republikan Keith Self e thirri qëllimisht “zotëri” në vend të “zonjë”, duke injoruar identitetin e saj.

Demokrati Bill Keating nuk e la këtë të kalonte pa reaguar. “Zotëri, a nuk keni asnjë ndershmëri?” iu drejtua ai Self-it, duke e akuzuar për mungesë respekti ndaj një kolegeje të zgjedhur nga populli. Pas një momenti tensioni, Self refuzoi të tërhiqej dhe mbledhja u ndërpre. Më vonë, ai e mbrojti qëndrimin e tij duke thënë se politika e qeverisë tani njeh vetëm dy gjini – një referencë e qartë ndaj politikave të Trump.

Por McBride nuk u tërhoq. Në një postim në Twitter/X, ajo e mbylli këtë debat me fjalë të thjeshta, por të forta: “Asgjë nuk e zbeh nderin dhe mirënjohjen time për të përfaqësuar Delaware në Kongres.”

Këto ngjarje tregojnë qartë se të drejtat e komunitetit LGBTQ+ në SHBA janë në një moment delikat. Për disa, ato janë të garantuara, për të tjerë, janë të kërcënuara. Por një gjë është e sigurt: ky debat nuk do të mbyllet kaq lehtë.

Por a na ndikojnë këto politika dhe reagime ne në Shqipëri?

Këto zhvillime në Shtetet e Bashkuara nuk janë pa ndikim edhe jashtë kufijve të tyre, përfshirë Shqipërinë.

Me administratën Trump që redukton mbështetjen për çështjet e diversitetit dhe përfshirjes, fondet e USAID dhe organizatave të tjera amerikane për projekte që mbrojnë të drejtat e komunitetit LGBTQ+ mund të pësojnë shkurtime të shumta. Kjo do të thotë më pak mbështetje për organizatat, e gjithë nismat e mbështetura nga programi.

Ndërsa një debat i ngjashëm me atë në kongres na frymëzon për ti qëndruar parimeve e respektit ndaj vetes, forcën që duhet të kemi për të përfaqësuar më pak të privilegjuarit, e forcën për të marrë angazhim qytetar.


Continue Reading
0


IDENTITET  / LGBTI+
Pse Dalja Hapur Duhet të Jetë një Vendim Personal
Alba Ahmetaj Posted On 12/03/2025


Nxjerrja në pah e orientimit seksual ose identitetit gjinor të dikujt pa lejen e tyre—ka qenë gjithmonë një çështje e diskutueshme dhe e dëmshme, edhe kur e bëjnë vetë persona të tjerë queer. Disa mendojnë se dukshmëria ndihmon lëvizjen LGBTQ+ dhe kjo është e vërtetë, por detyrimi për të dalë hapur para se dikush të jetë gati mund të shkatërrojë jetë, si në nivel personal ashtu edhe shoqëror.

Gjatë historisë, dalja me forcë ka sjellë pasoja të rënda. Në mes të shekullit të 20-të, gjatë “Lavender Scare” në Shtetet e Bashkuara, individët LGBTQ+ u ekspozuan kundër dëshirës së tyre, duke humbur vendet e punës me pretekstin e shqetësimeve për sigurinë kombëtare. Në pjesë të tjera të botës, dalja me forcë ka çuar në kriminalizim, përjashtim nga shoqëria dhe dhunë. Edhe brenda lëvizjes LGBTQ+, figura të njohura si Harvey Milk e promovuan daljen hapur si një akt politik. Por ai gjithashtu u kritikua për zbulimin e orientimit të të tjerëve pa miratimin e tyre.

Dalja hapur është një udhëtim personal që ndikohet nga siguria, shëndeti mendor dhe pranimi shoqëror. Detyrimi i dikujt për të dalë hapur mund të shkaktojë stres të madh, duke sjellë marrëdhënie të tensionuara, humbje pune apo edhe dhunë fizike. Shumë persona LGBTQ+, sidomos ata në shoqëri konservatore, rrezikojnë përjashtimin familjar ose dhunën. Edhe në ambiente më të hapura, dalja me forcë ua mohon individëve të drejtën për ta ndërtuar vetë historinë e tyre, duke shkaktuar ankth dhe humbje të kontrollit mbi jetën e tyre personale.

Është veçanërisht shqetësuese kur persona nga vetë komuniteti LGBTQ+ bëjnë outing të tjerëve, pavarësisht arsyes. Kjo është një shkelje e besimit, një ndërhyrje në privatësi dhe bie ndesh me vlerat e mbështetjes dhe solidaritetit që duhet të karakterizojnë komunitetin tonë. Këto veprime janë të papranueshme, dhe tregojnë sa e rëndësishme është të mbrojmë të drejtën e çdo individi për të vendosur vetë se kur dhe si të ndajë identitetin e tij.

Dalja hapur duhet të jetë një akt fuqizues, jo i detyruar. Kur njerëzit kanë mundësinë të dalin hapur me ritmin e tyre, ata priren të fitojnë vetëbesim dhe të gjejnë sisteme mbështetëse që i afirmojnë ata për atë që janë.

Outing-u i dikujt pa pëlqimin e tij, edhe kur bëhet me qëllime të mira, mbetet një tradhti. Solidariteti i vërtetë brenda komunitetit LGBTQ+ do të thotë të respektojmë privatësinë dhe t’i lëmë individët të gjejnë vetë rrugën e tyre. Në fund të fundit, çlirimi queer nuk ka të bëjë vetëm me dukshmërinë—por me të drejtën për të jetuar lirshëm dhe të sigurt, ashtu siç duam vetë./A.A


Continue Reading
0


Feminizmi  / IDENTITET
8 Marsi: Festë apo Protestë?
Alba Ahmetaj Posted On 08/03/2025


8 Marsi mund të jetë një ditë festimi, por mbi të gjitha është një kujtesë e luftës së gjatë për të drejtat e grave. Gratë sot gëzojnë shumë të drejta, por këto janë fituar përmes dekadash aktivizmi, protestash dhe sakrificash të mëdha. Megjithatë, këto të drejta nuk janë të garantuara përgjithmonë dhe kërkojnë mbrojtje e përparim të vazhdueshëm.

Të drejtat e grave janë arritur me shumë përpjekje dhe sakrifica.

E Drejta për të Votuar dhe Pjesëmarrja Politike

Një nga fitoret e para ndodhi në Zelandën e Re (1893), ku Kate Sheppard drejtoi luftën për të drejtën e votës për gratë.

Në SHBA, Susan B. Anthony dhe Elizabeth Cady Stanton udhëhoqën përpjekjet që çuan në miratimin e Amendamentit të 19-të në vitin 1920, i cili u dha grave të drejtën e votës.

Gratë shqiptare fituan të drejtën e votës në vitin 1945, pas angazhimit të grave aktiviste dhe rolit të tyre të rëndësishëm gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Aksesi në Arsim

Në fillim të viteve 1900, shumica e grave shqiptare nuk kishin mundësi të shkolloheshin. Parashqevi Qiriazi, një feministe dhe edukatore, ishte ndër të parat që luftoi për arsimin e vajzave.

Në botë, Malala Yousafzai, një aktiviste pakistaneze, mbijetoi nga një sulm i talebanëve në 2012 dhe vazhdon të luftojë për të drejtën e vajzave për arsimim.

E Drejta për të Punuar dhe Paga e Barabartë

Clara Zetkin, një feministe dhe socialiste gjermane, mbrojti të drejtat e punës për gratë dhe luajti një rol kyç në themelimin e Ditës Ndërkombëtare të Grave në 1910.

Gjatë komunizmit, gratë shqiptare hynë në tregun e punës, por pabarazia në paga vazhdon edhe sot.

Në SHBA, Lilly Ledbetter sfidoi diskriminimin në paga, duke çuar në miratimin e Ligjit Lilly Ledbetter për Pagën e Barabartë në 2009.

Të Drejtat Riprodhuese dhe Kontrolli mbi Trupin

Shqipëria legalizoi abortin në 1995, por aksesi në shërbime shëndetësore riprodhuese mbetet i kufizuar.

Gratë si Simone de Beauvoir dhe Margaret Sanger luftuan për të drejtat riprodhuese, përfshirë kontracepsionin dhe abortin.

Mbrojtja nga Dhuna në Familje dhe Feminicidi

Dhuna në familje u njoh si krim në Shqipëri në vitin 2006, por zbatimi i ligjit mbetet i dobët.

12 femicide janë regjistruar në Shqipëri në vitin 2024, duke treguar se kriza vazhdon dhe madje po shtohet.

Në Spanjë, Ana Orantes foli publikisht për dhunën në familje në vitin 1997. Ajo u vra nga ish-bashkëshorti i saj, dhe kjo çoi në ndryshime të mëdha ligjore.

Martesa, Divorci dhe të Drejtat LGBTQ+

Në Shqipëri, gratë fituan të drejtën për divorc gjatë komunizmit, por stigma sociale ende ekziston.

Martesat e të njëjtit seks nuk lejohen dhe çiftet lezbike nuk kanë të drejta familjare.

Marsha P. Johnson, një grua me ngjyrë transgjinore, luajti një rol të madh në Revoltën e Stonewall në vitin 1969, që shënoi një kthesë të rëndësishme për të drejtat LGBTQ+.

A Janë Këto të Drejta të Sigurta Sot?

Edhe pse gratë kanë fituar shumë beteja, të drejtat e tyre përballen me kërcënime të vazhdueshme:

Dhuna me bazë gjinore dhe feminicidi vazhdojnë të jenë një rrezik i madh. 12 gratë e vrara në Shqipëri në vitin 2024 tregojnë se situata është alarmante.

Pabarazia ekonomike vazhdon, me gratë që fitojnë mesatarisht 20% më pak se burrat.

Të drejtat riprodhuese po sulmohen, me kufizime të abortit në SHBA dhe disa pjesë të Evropës dhe madje të tilla tentativa po bëhen edhe në Shqipëri.

Lëvizjet konservatore dhe ekstremiste po forcohen, duke kërcënuar barazinë gjinore dhe të drejtat LGBTQ+.

8 Marsi: Një Thirrje për të Vazhduar Luftën

8 Marsi nuk është thjesht një ditë për të dhuruar lule—është një ditë për të nderuar sakrificat e grave që luftuan për të drejtat tona, për të protestuar kundër padrejtësive dhe për të kërkuar më shumë progres. Lufta për barazi nuk ka përfunduar dhe historia ka treguar se të drejtat mund të humbasin nëse nuk mbrohen me vendosmëri. Për këtë arsye, një grusht njerëzish protestojnë çdo vit në Tiranë. Protesta të vogla, por shumë domethënëse. Domethënëse sepse këto protesta vihen në lojë nga shumë njerëz, midis tyre edhe shumë gra të cilat i gëzojnë të drejtat e tyre pikërisht prej këtyre njerëzve të cilët padrejtësisë nuk mund ti hapin rrugë.


Continue Reading
0


IDENTITET
Deklaratë për Shtyp
Alba Ahmetaj Posted On 30/01/2025


Ne, organizatat dhe aktivistët për të drejtat e njeriut në Shqipëri, shprehim shqetësimin tonë për deklaratat e fundit të liderit të opozitës, Sali Berisha, i cili ka lajmëruar se Partia Demokratike po punon për hartimin e një ligji që njeh dhe lejon regjistrimin e vetëm dy gjinive në Shqipëri.

Në fakt, në vendin tonë, kuadri ligjor aktual njeh vetëm dy gjini, të cilat përkojnë dhe barazohen me seksin biologjik të individit të lindur femër apo mashkull, konstatuar në lindje. Në Shqipëri nuk ekziston asnjë parashikim ligjor që lejon regjistrimin e gjinisë për personat transgjinorë dhe as për ata me gjini jo-binare. Ky fakt juridik konfirmohet dhe theksohet edhe nga një seri e gjerë rekomandimesh ndërkombëtare. Në raportin e fundit të Komitetit të Kombeve të Bashkuara për Eleminimin e të Gjitha Formave të Dhunës ndaj Grave (CEDAW) është ritheksuar se Shqipëria nuk ka një mekanizëm ligjor për njohjen e identitetit gjinor të personave transgjinorë.

Sa i përket kuadrit të brendshëm ligjor, ligji nr. 10129, datë 11.05.2009 “Për Gjendjen Civile”, i ndryshuar, ka parashikuar se gjinia është një nga përbërësit e gjendjes civile. Ky ligj nuk ka asnjë rregullim të veçantë për procedurat e ndryshimit të gjinisë për personat transgjinorë dhe me gjini jo-binare. Po ashtu, siç përcakton neni 42 i këtij ligji, gjinia është një përbërës i aktit të lindjes dhe vërtetohet përmes certifikatës së asistencës së lindjes, me raport mjekësor apo me një procesverbal të hartuar në kohën e lindjes. Të vetmet gjini të pasqyruara aktualisht në dokumentet e identifikimit të shqiptarëve janë F dhe M dhe deri sot asnjë person transgjinor nuk ka mundur të ndryshojë ligjërisht treguesin e gjinisë në Shqipëri, pavarësisht situatës faktike.

Kuadri ligjor në fuqi e lë komunitetin transgjinor në një situatë pasigurie juridike, duke pamundësuar reflektimin e treguesit të gjinisë aktuale në dokumentet zyrtare, ëëka prodhon pasoja të rënda në jetët e personave transgjinorë, të cilët hasin vështirësi të padrejta në kalimin e kufirit, aksesin në shërbime, shëndetësi dhe në të drejta me natyrë personale, reale dhe pasurore .

Në këto kushte, ku shteti shqiptar dhe aktorët politikë, si përfaqësues të të gjithë taksapaguesve shqiptarë, do të duhet të angazhoheshin efektivisht për të adresuar problematikat e të gjithë qytetarve, pa i diskriminuar ata, deklarata e kreut të opozitës është jo vetëm e pabazuar juridiksht, por edhe dezinformuese për publikun shqiptar, duke shfrytëzuar një çështje të ndjeshme të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut për qëllime politike.

Sot, u bëjmë thirrje përfaqësuesve politikë në Shqipëri të distancohen nga dezinformimi, gjuha diskriminuese, gjuha e urrejtjes dhe sulmi i organizuar ndaj të drejtave dhe lirive themelore të njeriut dhe të ushtrojnë veprimtarinë e tyre politike duke zbatuar standardet etike, profesionale dhe njerëzore ndaj të gjithë qytetarëve shqiptarë, pa dallim.

Organizatat:

1.    Aleanca Kundër Diskriminimit LGBTI

2.    Të Bashkuar Pro Kauzës LGBTI

3.    Open Mind Spectrum

4.    Streha LGBTI

5.    Pink Embassy


Continue Reading
0