Gjithçka që duhet të dini për vaksinën kundër koronavirusit!

NGA BBC

Një vaksinë e cila mund të parandalojë nëntë në 10 persona që infektohen me Covid-19 është vendosur të paraqitet për aprovim urgjent.

Zhvilluesit e saj, Pfizer dhe BioNTech, thanë se ishte testuar në 43,500 njerëz, pa ngritur asnjë shqetësim sigurie.

Cila është vaksina e re dhe sa është efektive?

Vaksina trajnon sistemin imunitar për të luftuar koronavirusin.

Është një lloj i ri vaksine i quajtur vaksinë ARN dhe përdor një fragment të vogël të kodit gjenetik të virusit. Kjo fillon të bëhet pjesë e virusit brenda trupit, të cilin sistemi imunitar e njeh si të huaj dhe fillon të sulmojë.

Është dhënë në dy doza – tre javë larg njëra-tjetrës – dhe të dhënat e hershme sugjerojnë se mbron më shumë se 90% të njerëzve nga shfaqja e simptomave të Covid.

A është përdorur ndonjëherë më parë kjo lloj vaksine?

Nuk ka vaksina të ARN-së që janë aprovuar për përdorim tek njerëzit.

Koncepti është hulumtuar më parë dhe njerëzit janë bërë pjesë e studimeve të ngjashme në prova klinike për sëmundje të tjera.

Vaksina do të konsiderohet si e sigurtë apo jo nga agjencitë rregullatore në të gjithë botën dhe ata do të vendosin nëse ajo mund të aprovohet për përdorim.

Kush do ta marrë më parë dhe sa shpejt mund ta kemi?

Varet sa vjeç jeni, pasi mosha është faktori më i madh i rrezikut për Covid-19.

Në Britaninë e Madhe, banorët e shtëpive të kujdesit për të moshuarit dhe personeli i tyre janë në krye të listës paraprake të përparësive. Ata ndiqen më pas nga punonjës shëndetësorë si personeli i spitaleve dhe njerëzit mbi 80 vjeç.

Njerëzit pastaj renditen sipas moshës, me personat nën 50 vjeç në fund të listës.

Vaksinimet e para mund të ndodhin para Krishtlindjeve, nëse gjithçka shkon normalisht dhe sipas pritshmërive.

Vaksina do të shpërndahet midis grupeve të rrezikut, shtëpive të kujdesit, mjekëve të përgjithshëm dhe farmacistëve si dhe qendrave të vaksinimit të ngritura specifikisht për luftimin e Covid19, në vende të tilla si sallat e sporteve apo ambjente të tjera të mëdha.

Sidoqoftë, ka sfida logjistike për të kapërcyer, siç është nevoja për të mbajtur vaksinën në minus 80 gradë gjatë transportimit nga laboratori i prodhimit në vendet e vaksinimit. Doza e vaksinës duhet të shkrihet përpara se t’i jepet një pacienti dhe mund të ruhet në një frigorifer normal për disa ditë para se të administrohet.

A do të ofrojë mbrojtje e qëndrueshme?

Është e pamundur ta dimë përgjigjen dhe për këtë duhet të presim.

Nëse imuniteti nuk zgjat, atëherë mund të jetë e nevojshme të bëni një vaksinë çdo vit, në të njëjtën mënyrë si për gripin.

Të dhënat nuk treguan nëse mbrojtja nga Covid-19 ishte e njëjtë në të gjitha grupmoshat. Sidoqoftë, studimet e hershme sugjeruan se të rinjtë dhe të moshuarit mund të prodhonin një përgjigje imune të mjaftueshme për tu mbrojtur nga virusi.

Do të ketë gjithashtu disa njerëz, si ata me një sistem të dobët imunitar, të cilët nuk do të jenë në gjendje të bëjnë vaksinën.

A mund të ketë vaksina efekte shëndetësore afatgjata?

Asgjë në mjekësi nuk është 100% e sigurt, edhe diçka që marrim pa menduar, si paracetamoli, paraqet rreziqe.

Të dhënat e deritanishme janë qetësuese, provat mbi 43,500 njerëz nuk zbuluan shqetësime për sigurinë, megjithëse janë raportuar efekte anësore të lehta.

Nëse do të kishte pasoja shumë të rrezikshme dhe të zakonshme të këtij vaksinimi, ato do të ishin bërë të ditura.

Sidoqoftë, efekte anësore më të rralla mund të shfaqen, ndërsa miliona njerëz imunizohen.

A do të thotë se nuk kemi nevojë për masa parandaluese dhe mbyllje?

Shpresojmë që po, por jo për ca kohë.

Nëse mjaft njerëz janë imunë, virusi do të ndalonte përhapjen dhe nuk do të kishim nevojë për masa të tjera për kontrollimin e virusit.

Sidoqoftë, sfida fillon që tani.

Ekziston ende sfida monumentale e prodhimit të mjaftueshëm të vaksinave dhe marrjes së saj në masë. Gjithçka do të marrë kohë dhe na duhet diçka për të kontrolluar virusin deri atëherë.

Pra, testimi, bllokimet, distancimet shoqërore dhe mbajtja e maskave do të jenë një tipar i jetës tonë për një kohë akoma të pacaktuar, dhe me gjasë jo fort të shkurtër.

Po sikur virusi të mutohet?

Viruset mutohen gjatë gjithë kohës, është ajo që ata bëjnë. Pyetja është, a do të shndërrohen ata në një mënyrë që ndryshon sjelljen e tyre?

Deri më tani nuk ka asnjë shenjë që kjo gjë të ndodhë, por është e mundur që në të ardhmen virusi të ndryshojë kështu që vaksina të bëhet më pak efektive.

Nëse kjo ndodh, atëherë mund të jetë e nevojshme të hartohet një vaksinë e re e koronavirusit.

Kjo nuk është e pazakontë. Një vaksinë e re e gripit zhvillohet çdo vit për t’u përpjekur të përputhet me llojet e gripit që qarkullojnë.

Dhe teknologjia e vaksinave ARN është shumë e lehtë për tu rregulluar kështu që ky nuk duhet të jetë një problem i madh.

Pse mund të bëhet vetëm nga Pfizer?

Vaksina është dizajnuar dhe zhvilluar nga Pfizer dhe BioNtech, dhe ata zotërojnë pronën intelektuale.

Ata tashmë kanë kapacitetin prodhues për të prodhuar 1.3 miliardë doza deri në fund të vitit të ardhshëm, por mund të bëhen partnerë me të tjerët për të rritur kapacitetin edhe më tej.

Çfarë duhet të dimë akoma për vaksinën?

Njoftimi na dha titullin, por ende ka një mungesë të detajeve të hollësishme.

Ne nuk e dimë nëse vaksina ju ndalon të kapni dhe përhapni virusin apo thjesht ju ndalon të sëmureni. Ne gjithashtu nuk e dimë sa mbrojtëse është vaksina në grupe të ndryshme moshe.

Këto do të jenë thelbësore për të kuptuar se si do të përdoret.

Çfarë do të thotë kjo për vaksinat e tjera?

Është një lajm i mirë. Kjo tregon se një vaksinë e koronavirusit është e mundur, të cilën nuk e dinim disa ditë më parë.

Ndërsa shumë prej vaksinave synojnë të njëjtën pjesë të virusit, ajo që njihet si proteina spike, gjë që rrit shpresat se edhe ato do të funksionojnë.

Ka dhjetëra vaksina në fazat e fundit të zhvillimit klinik.

Asnjë vaksinë nuk ka kaluar nga tabela e vizatimit në të provuar shumë efektive në një periudhë kaq të shkurtër kohe.

Ne jemi akoma duke pritur të dhënat e plota, por këto rezultate janë edhe më të mira nga sa shpresonin njerëzit. Një vaksinë e mirë e gripit mbron rreth gjysmën e njerëzve, kështu që 90% në përpjekjen e parë është një triumf./ HistoriaIme