Mësimi online, universitetet të zhytura në paqartësi dhe studentët e pakënaqur

Jesmina është studente e vitit të dytë Bachelor në Fakultetin e Shkencave Sociale në Universitetin e Tiranës. Njëjtë si të gjithë studentët e tjerë, në përgatitje të nisjes së vitit akademik, Jesmina u njoftua se ky vit universitar do të niste me mësim online, larg auditorëve dhe midis paqartësive të shumta organizative të ndryshimeve të momentit të fundit.

Anja ndan të njëjtin përjetim me Jesminën. Studente e Masterit në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë, asaj ju desh të priste me ditë të tëra, derisa arriti të marrë të dhënat e hyrjes në platformën e zgjedhur online, e cila po përdoret në këtë Fakultet për zhvillimin e leksioneve online.

Stafi administrativ i Fakulteteve duket se u gjend i papërgatitur për ndryshimin e strukturës dhe organizmit të mësimit. Ishin me dhjetëra studentët të cilët humbën një ose dy javë mësim, për shkak të mungesës së kredencialeve për të ndjekur leksionet, apo në disa raste dhe në mungesë së informacionit mbi platformën që Fakulteti i tyre kishte zgjedhur për zhvillimin e procesit mësimor.

Më 29 tetor 2020, Komiteti Teknik i Ekspertëve, në cilësinë e autoritetit përgjegjës për vendosjen e masave parandaluese në situatën e pandemisë së Covid-19, vendosi që Universitetet në vend do të duhej të nisnin punën dhe të zhvillonin mësimin online, fillimisht për një periudhë një mujore, e cila u shty në vijim deri në një vendim të dytë.

Ministria e Arsimit, Rinisë dhe Sporteve, kërkoi nga ana e Komitetit të Ekspertëve të lejonin zhvillimin e mësimit për 1 javë në auditorë për studentët e viteve të para, në respektim të masave parandaluese, kërkesë e cila u refuzua.

Katër muaj më pas, semestri i parë i vitit akademik 2020-2021 po vjen drejt fundit, me sezonin e provimeve që njëjtë si mësimi, do zhvillohet në pjesën më të madhe të tij përmes platformave online të komunikimit.

Microsoft Teams, Google Classroom, Zoom, Skype dhe Whatsapp po zëvëndësojnë auditorët, bibliotekat dhe laboratorët.

Studentë të pakënaqur dhe stafe të papërgatitur

“Kur e rinisëm mësimin online këtë vit,  u përpoqa të shoh sensin pozitiv; faktin që për herë të parë në histori të Universitetit të Tiranës më në fund studentët u pajisën me email të shkollës si kolegët e tyre europianë apo faktin që Universiteti investoi në një platformë të mirëfilltë si Teams. Mësimin e nisa vrullshëm dhe me shumë entuziazëm, mirëpo rrugës hovi m’u pre. Pedagogët nuk ishin të trajnuar dhe të paktën muajin e parë një pjesë e mirë e tyre nuk dinin të përdornin as komandat bazike. Përveç kësaj kishte edhe pedagogë që për shkak të problemeve me aktivizimin e llogarive në platformë për gati një muaj nuk zhvilluan dot mësimin.”, rrëfen Jesmina për Historia Ime.

Gradualisht entuziazmit tim fillestar ia la vendin një lodhje e vazhdueshme nga mësimi online. Gjithnjë e më shumë e kisha të vështirë të ruaja përqendrimin në mësim e madje edhe interesin për ndjekjen e lëndëve.

Problematika e mungesës së eksperiencës në përdorimin e platformave, si nga ana e stafit akademik dhe nga ana e vetë studentëve është një nga sfidat më të mëdha të mësimit online, e cila ngadalësoi procesin e marrjes së dijeve, por nuk ndryshoi aspak strukturën e vitit akademik, duke mos ju dhënë mundësi më të gjatë kohe studentëve apo dhe vetë profesorëve të tyre për tu përgatitur.

Në një pyetësor të realizuar për Historia Ime, 56.1% e studentëve që i janë përgjigjur, deklarojnë se hasin vështirësi në teknikalitetet e përdorimit të platformës. E thënë më thjeshtë:

1 në 2 studentë e ka të vështirë qasjen në mësimin online dhe has vështirësi në përdorimin e platformave online.

Rreth 60% e tyre raportojnë njëkohësisht se nuk kanë marrë asnjë lloj trajnimi mbi përdorimin e platformës së zgjedhur nga fakultetet përkatëse.

Njëkohësisht, 83% e studentëve thonë se nuk janë pyetur nga administrata e fakulteteve mbi mendimin e tyre për platformën që Fakulteti ka zgjedhur për zhvillimin e leksioneve online.

Anja ditën e sotme zhvilloi provimin e parë të saj online, përmes Microsoft Teams. Sipas eksperiencës së saj, mësimi është më i thjeshtë për tu ndjekur online, por interesi i studentëve është ulur.

Platformat e komunikimit online kanë zëvendësuar dhe orët e shumta të praktikës në programet e shkencave ekzakte, inxhinierisë apo mjekësisë.

Në Fakultetin e Arkitekturës dhe Urbanistikës, praktika është kthyer në formalitet. Mësimi ndiqet përmes një platforme të krijuar nga vetë Fakulteti. Në fillim pati vonesa për shpërndarjen e kredencialeve të studentëve dhe kohët e fundit shumica e leksioneve zhvillohen përmes platformave më të përdorura si Zoom.

Një studente e Universitetit të Mjekësisë në Tiranë shprehet se që prej fillimit të pandemisë, studentët nuk po zhvillojnë orët e praktikës, në një degë të një rëndësie prioritare si ajo e mjekësisë në këto kushte.

Mësim përmes telefonit dhe lodhje psikologjike

Një tjetër problematikë e cila ka filluar të lakohet së fundmi nga specialistë pranë Komitetit të Ekspertëve është shëndeti mendor i qytetarëve dhe se si një karantinë e dytë do të kishte pasoja të rënda psikologjike për të gjithë qytetarët.

I pyetur në fillim të shkurtit për masat e reja parandaluese dhe nëse vendi po shkonte drejt një karantine të dytë, pjesëtari i Komitetit të Ekspertëve, Skënder Brataj, njëkohësisht dhe drejtues i Shërbimit Kombëtar të Urgjencës u shpreh se: “Nuk do të flisja për një karantinë pasi është e papranueshme në këtë moment, në këtë situatë, një vit pas epidemisë, një mbyllje totale, sepse edhe shëndeti mendor dhe ekonomia e të gjithë sektorët e tjerë janë në një limit të ekuilibrit që mund të jetë subjekt i çdo shpërthimi apo interpretimi.”.

Një temë e prekur gjerësisht dhe nga specialistë të shëndetit mendor, por e pa konsideruar mirë në vendimin e mbylljes së auditorëve.

Sipas një sondazhi të realizuar në Dhjetor nga Qëndresa Qytetare, raportohet se 77.5% e studentëve ndjekin mësimin online përmes celularit.

Ky është dhe rasti i Jesminës, e cila pranon shpërnqëndrimet dhe njëkohësisht dhe lodhjen e shkaktuar nga kjo situatë, e cila ka prishur dhe ekuilibrat midis jetës së përditshme dhe detyrimeve studentore.

“Të ndjekësh mësimin online nga telefoni është garanci e plotë që do të shpërqendrohesh për shkak se është shumë e thjeshtë që ndërsa ndjek mësimin me kamera mbyllur në Teams të kalosh në Whatsapp e t’u kthesh përgjigje mesazheve apo të lësh telefonin diku dhe të merresh me diçka tjetër në shtëpi. Vështirësia më e madhe e mësimit nga shtëpia është vështirësia për të balancuar jetën e përditshme me detyrimet shkollore. Për fat të keq pjesëmarrja në mësim online është kthyer në formalitet, pavarësisht përpjekjes së një pjese të pedagogëve dhe një pjese të studentëve për të bërë më të mirën.”

Edhe nga të dhënat e mbledhura nga Historia Ime, rezulton se pjesa më e madhe, ose 58.9% e studentëve janë aspak të kënaqur ose të pakënaqur me mësimin online.

Rreth 18% e tyre deklarojnë se janë mjaftueshëm të kënaqur, ndërsa studentët që e shohin si pozitiv procesin online janë vetëm 23.3% e atyre që janë përgjigjur në pyetësorin tonë.

Ulja e efikasitetit të mësimit online vihet re dhe në komunikimin me pedagogët, për të cilët është bërë disa herë më e vështirë të folurit me një ekran. Kjo gjë vihet re dhe nga vetë studentët, që shprehen se: “Për pedagogët sidomos është sikur të flasin me një ekran të zi, kurse studentët janë të përfshirë nga një lloj ndjesie shkëputjeje. Emrat e tyre figurojnë në video call, por në asnjë rast nuk ke garanci për të kuptuar nëse personi pas telefonit apo kompjuterit është aty në rradhë të parë le më nëse po dëgjon ose di të përgjigjet.”

Edhe pse shifrat po rriten, sërish pjesa më e madhe e studentëve dëshirojnë të kthehen në auditorë.

“Auditori për të gjithë ne studentët është kthyer në nostalgji. Pavarësisht se kemi ndjekur vetëm 3 muaj mësim në auditore, ajo mbetet forma më e shkëlqyer e zhvillimit të mësimit. Në auditor personalisht kam qenë shumë më e përqendruar dhe e organizuar. Leksionet nuk kalonin pa ndërhyrje të studentëve me pyetje apo çështje që nxisnin diskutim. Pas largimit të profesorit diskutimi vijonte dhe e bënte leksionin të qëndronte në mendjen tonë shumë më gjatë se 2 orëshi i dedikuar për të. Ishim disafish të motivuar për t’u përgatitur për seminaret. Në seminare ndërvepronin të paktën 1/4 e grupit e madje nuk na dilte koha. Dinamika kryesore që ka ndodhur me kalimin në mësimin online ka qenë heshtja dhe shmangia.”

Me masat parandaluese që po shtrëngohen duket se rikthimi në auditorë nuk do të jetë i shpejtë, pavarësisht dëshirës së studentëve dhe lodhjes së tyre me sistemin e tanishëm.

Përshtatja me këtë sistem po rezulton e vështirë dhe është po aq i vështirë të parashikohet impakti që mungesa e leksioneve dhe seminareve në auditorë do të ketë në të gjithë këtë brez studentësh. E sigurtë është që sistemit arsimor universitar po i shtohen të tjera probleme mbi ato që janë të mbartura ndër vite.